Bundesadler und Schriftzug: Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa Collage aus Bildern des Bundesinstituts, einer historischen Karte, der Jahrhunderthalle in Breslau/Wrocław, der Immanuel-Kant-Statue in Königsberg/Kaliningrad und den Schriftzügen der Carl von Ossietzky Universität Oldenburg und des Bundesinstituts
 Polnisch | English | Home | Drucken | Seite empfehlen | Kontakt | Sitemap | Impressum
Finden: (Volltextsuche)
BKGE » Weizackertracht » Schmidt

Lalki jako nostalgiczne wspomnienie strojów pyrzyckich


Bärbel Schmidt

Po ogólnym wprowadzeniu uwaga autorki skupia się na historii lalek w strojach ludowych i ich funkcji jako "pomnika pamięci". Jej główna teza mówi, że lalka w stroju ludowym jest w trzech różnych znaczeniach zjawiskiem zanikającego agrarnego, przedindustrialnego społeczeństwa: przedstawia strój ludowy jako rzecz drogocenną w gablotach, przydając mu przez to znaczenia; zachowuje go w znaczeniu pamięci i sygnalizuje proces jego zaniku.

Lalki w strojach ludowych w zasięgu ponadregionalnym pojawiają się od połowy XVIII wieku. Kiedy pod koniec XIX wieku mieszkańcy niektórych regionów zrezygnowali z noszenia strojów ludowych i dopasowali się do industrialnego stroju roboczego i mody miejskiej, zaczęto w sposób nasilony produkować lalki w stroju ludowym. Także dla regionu pyrzyckiego można znaleźć dowody potwierdzające, że i tutaj na początku XX wieku, kiedy to wiekszość mieszkańców nie nosiła już stroju, produkowano lalki w stroju regionalnym. Z lat trzydziestych pochodzi seria przeźroczy, które przedstawiają kobiety i dziewczynki w pyrzyckim stroju stojące obok gabloty, w której widoczna jest para lalek ubrana w stroje ludowe. Ponieważ pokazywanie się na codzień w strojach ludowych nie było już rzeczą tak oczywistą, fotografowano je więc, jak również i noszących je ludzi, w celu "uwiecznienia".

W dalszej części artykułu autorka omawia znaczenie lalek w pyrzyckim stroju ludowym jako podarunku, jako obiektu wystawowego w prywatnych salonach, jako obiektu muzealnego oraz jako środka reklamowego rekapitulując w zakończeniu ich historię na przestrzeni ostatnich 50 lat. Modele lalek w stroju pyrzyckim wytwarzane są do chwili obecnej bądź to z prywatnej inicjatywy, bądź też z inicjatywy Związku Pomorzan. Powstałe w tym kontekście lalki przeszły mnemotechniczny proces zmian. Do ich znaczenia jako symbolu utraty wartości społeczeństwa agrarnego dołączyła funkcja symbolizująca również utratę "małej ojczyzny". W ogólności można stwierdzić, że to przede wszystkim kobiety usiłują utrzymać w pamięci strój ludowy i region, z którego on pochodzi. Pamięć o lalkach ubranych w stroje regionalne jest zatem specyficzną strategią płci żeńskiej na zachowanie dawnych form życia kulturowego.


Do spisu treści

Copyright © 2004 by Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa (BKGE) and the author, all rights reserved. This work may be copied for non-profit educational use if proper credit is given to the author and BKGE.
For other permission, please contact bkge@uni-oldenburg.de

URL zur Zitation dieses Beitrages: https://www.bkge.de/12117.html

Stand: 23.05.2005
Weizackertracht Logo
Logo des Bundesinstituts für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa