Bundesadler und Schriftzug: Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa Collage aus Bildern des Bundesinstituts, einer historischen Karte, der Jahrhunderthalle in Breslau/Wrocław, der Immanuel-Kant-Statue in Königsberg/Kaliningrad und den Schriftzügen der Carl von Ossietzky Universität Oldenburg und des Bundesinstituts
 Polnisch | English | Home | Drucken | Seite empfehlen | Kontakt | Sitemap | Impressum
Finden: (Volltextsuche)
BKGE » Weizackertracht » Karwowska

Strój pyrzycki w zbiorach muzealnych i malarskich Muzeum Narodowego w Szczecinie

Iwona Karwowska

Autorka przedstawia historię zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie związanch z pyrzyckim strojem ludowym oraz polskie badania przeprowadzone dotychczas na temat tego stroju.

W oparciu o fotografie wykonane podczas etnograficznej wystawy w 1932 r. można wyjść z założenia, że w Pomorskim Muzeum Prowincjonalnym już na początku XX w. znajdował się pokaźny zbiór obiektów z regionu pyrzyckiego, w tym dwa żeńskie i jeden męski strój ludowy. Pod koniec lat czterdziestych w trakcie prac nowozałożycielskich zbioru etnograficznego stwierdzono, iż na skutek działań wojennych zaginęły księgi inwentarzowe muzeum. Wzmiankowanych strojów ludowych w tymże czasie w zbiorze już nie było. Autorka dokonuje zatem opisu nielicznych pozostałych części strojów i dokumentów ilustracyjnych (pończocha, rękawiczki, torebka, husty, wzór haftu, igielnik, olejny obraz Ludwika Augusta Mosta, fotografie, rysunki itd.). Ze względu na brak ksiąg inwentarzowych o miejscu i czasie ich powstania nie można nic bliższego powiedzieć.

W drugiej części autorka przedstawia krótki zarys historii polskich badań nad strojem pyrzyckim i jego jeszcze do dzisiaj noszonych form. Najważniejsza publikacja ze strony polskiej na ten temat została napisana przez Agnieszkę Dobrowolską. Poprzez próbę wykazania w wielu punktach genetycznych związków i podkreślenie skąpych podobieństw ze strojem słowiańskim doprowadziła ona, szczególnie w świadomości mieszkańców Pomorza, do osobliwego skrótu myślowego: strój pyrzycki należy do polskich strojów ludowych. Stereotyp stwierdzający, że strój i przede wszystkim haft pyrzycki są związane z polską kulturą, został przedstawiony jako fakt, chociaż przekonanie to nie było ogólnie rozpowszechnione.

Od zakończenia II wojny światowej historia pyrzyckiego stroju regionalnego przebiega w dwóch liniach. Z jednej strony przedwojenni mieszkańcy obszaru pyrzyckiego i ich potomkowie w Niemczech noszą go jak nostalgiczną manifestację emocjonalnego przywiązania do miejsca pochodzenia. Z drugiej strony niektóre polskie grupy folklorystyczne występują w stroju, którego styl wzorowany jest na stroju pyrzyckim. Członkowie tych grup, którzy dzisiaj zamieszkują tereny Pomorza, pochodzą z wielu różnych części Polski, a noszenie przez nich regionalnego stroju pyrzyckiego jest dla autorki znakiem wskazującym na powstającą nową jakość dotychczas jeszcze nie zakończonego na Pomorzu procesu "zadamawiania się". To już nie ta wymuszona koniecznością akceptacja swojego miejsca zamieszkania ( z braku innych możliwości), lecz dobrowolny wybór, wyraz poczucia identyfikacji. W ten sposób ludowy strój pyrzycki urasta do żywego fenomenu kulturowego i ważnego faktora regionalnej przynależności.


Do spisu treści

Copyright © 2004 by Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa (BKGE) and the author, all rights reserved. This work may be copied for non-profit educational use if proper credit is given to the author and BKGE.
For other permission, please contact bkge@uni-oldenburg.de
URL zur Zitation dieses Beitrages: https://www.bkge.de/12143.html

Stand: 23.05.2005
Weizackertracht Logo
Logo des Bundesinstituts für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa